Hönnun fjósa hefur engum endapunkti náð

Tveir ráðunautar BSSL, þau Jóhannes og Margrét, sóttu námskeiðið Legubásafjós, ný og notuð sem Snorri Sigurðsson, forstöðumaður búrekstrarsviðs á Hvanneyri hélt í gær. Námskeiðið var ágætlega sótt af bændum af Suður-, Vestur-, og Norðurlandi.

Á námskeiðinu fór Snorri m.a. yfir reynslu bænda í 21 nýlegu legubásafjósi á Íslandi en fjósin öll hafði Snorri skoðað og tekið út á sl. þremur vikum. Bæði var um að ræða nýjar byggingar sem hannaðar höfðu verið frá grunni sem legubásafjós en einnig eldri byggingar sem breytt hafði verið í legubásafjós. Í heimsóknum sínum hafði Snorri tekið viðtal við ábúendur um reynslu þeirra og tekið myndir af ýmsu þar sem vel hafði tekist til og einnig því sem tekist hafði miður.

Í viðtölunum sögðu bændur almennt að eftir á að hyggja hefðu þeir eytt of stuttum tíma í undirbúning og hugmyndavinnu áður en að framkvæmdum kom. Þó var margt sem tekist hafði afar vel en helstu vankantar í hönnun sneru m.a. að eftirfarandi þáttum:


  • Staðsetning fjóss ekki ákveðin með bestu nýtingu náttúrulegrar loftræstingar í huga s.s. ríkjandi vindátta…
  • Staðsetning fjóss ekki ákveðin með stækkunarmöguleika í huga…
  • Staðsetning fjóss ekki ákveðin með nýtingu beitar í huga…
  • Staðsetning fjóss ekki ákveðin með aðgengi og aðkomu farartækja í huga (fóðurbílar, sláturbilar, mjólkurbílar, heyflutningar, dýralæknar sæðingamenn)…
  • Blandað saman mismunandi byggingarefnum s.s. ryðfríu og galvaniseruðu sem ALLS EKKI MÁ…
  • Skrúfur til að festa yleiningar einfaldlega rangar (ryðga/tærast)…
  • Álagsstaðir á yleiningar ekki varðir sérstaklega, t.d. þar sem þrífa þarf oft…
  • Aðstöðu vantar eða er illa staðsett fyrir ýmsar daglegar rekstrarvörur s.s. steinefnapoka, kálfaduft, spæni, kústinn o.þ.h…
  • Loftræsting í vélarými fjóss vantar nánast alltaf…
  • Burðar og sjúkrastíur of litlar eða of fáar…
  • Hliðar burðar og sjúkrastía oftast nær fastar… (getur verið gott að losa einhverja hliðina þegar hjálpa þarf kú…
  • Hönnun hvers konar lagna víða ábótavant, s.s. raflagna, vatnslagna, lagna vegna flórskafa, lagna vegna eftirlitskerfa…
  • Léleg vinnubrögð við lagningu lagna, jafnvel þó hönnun sé í lagi…
  • Vatnshalli gólfa mjög víða í ólagi – ótrúlega algengt vandamál…
  • Niðurföll ýmist eða allt í senn of fá, of lítil eða vitlaust staðsett…
  • Gönguhurðir, s.s. inn í mjólkurhús opnast út sem eykur hættu á að þær fjúki upp…
  • Lýsing í fjósum almennt ekki hönnuð sérstaklega…
  • Dren vantar í hálmstíur, ekki síst vegna þrifa…
  • Básar of stuttir (hvar kýrnar liggja í básnum á að stilla af með herðakambsslá)…
  • Timbur í gripaaðstöðu endist ekki, hvort sem um er að ræða krossvið eða þykka planka – nota plastefni!
  • Vinnuaðstaða fyrir þjónustuaðila, s.s. dýralækna og frjótækna – (festa kýrnar svo hægt sé að sæða þær, skrifpúlt til að fylla út skýrslur, aðstaða til að þrífa sig…)

    Í umræðum um vankanta í hönnun/framkvæmd kom einnig fram að nauðsynlegt væri að geta opnað rennihurðirnar utan frá s.s. ef kviknar í eins og nýlegt dæmi frá Sólheimum í Hrunamannahreppi sýndi fram á.

    Einnig sagði Snorri frá ráðstefnu fjóshönnuða sem haldið var í Finnlandi á árinu. Þar voru saman komnir margir af helstu fjóshönnuðum á Norðurlöndunum sem miðluðu af reynslu sinni og þekkingu.

    Samandregnar niðurstöður þeirra voru á þá leið að árið 2007 er árið sem hætt er að kynna nautgripi fyrir steinsteypu á gólfum en nútíma hönnun gerir ráð fyrir að gúmmímottur þeki alla steypta gólffleti, hvort sem um er að ræða heil gólf eða rimlagólf. Náttúrulegt slit klaufa sé ekki aðalatriði heldur viðurkennd staðreynd að kýr þurfa reglubundinn klaufskurð eins og reiðhestar þurfa reglubundna járningu.

  • back to top