Niðurstöður heysýna 2010

Heysýni sumarsins sýndu að almennt var orka túngrasanna komin undir þau gildi sem ásættanleg þykja til mjólkurframleiðslu upp úr 20. júní. Uppskerumagnið var almennt ágætt. Sauðfjár- og hrossabændur slógu á nokkuð eðlilegum tíma miðað við sínar aðstæður en eðli málsins samkvæmt tefur vorbeit fyrir slætti þar sem fé er í heimahögum.
Líkt og undanfarin ár er mikill meirihluti heyfengs bænda geymdur í plasthjúpuðum rúlluböggum eða ferböggum eða vel yfir 90%. Síðustu misseri hafa nokkrir kúabændur hins vegar þreifað sig áfram með verkun votheys í flatgryfjum eða útistæðum og hélt sú þróun áfram í ár. Eru það einkum þeir bændur sem fóðra kýr sínar á heilfóðri. Gróffóður sem fer í heilfóðrið þarf að saxa og því um að gera að saxa það strax við hirðingu. Hagkvæmni þessarar heyverkunaraðferðar er einkum bundin við nýtingu verktaka og eykst hagkvæmni þessarar verkunaraðferðar með aukinni bústærð og auknu heymagni.
Alls bárust niðurstöður úr um 500 heysýnum (hirðingarsýnum) af Suðurlandi frá liðnu sumri. Flest sýnin eru úr 1. slætti og meirihlutinn tekinn í júnímánuði. Niðurstöður má sjá í töflu 1. Þar eru einnig gefnar meðaltalstölur frá árunum 2009 og 2008. Þess skal getið að sýnin eru í öllum tilkvikum bæði úr 1. og 2. slætti en án grænfóðurs. Í eftirfarandi töflu koma upplýsingar um niðurstöður úr fyrstu 479 sýnum ársins 2010.

Tafla 1. Fjöldi sýna, þurrefni, orka og prótein
	2010	2009	2008
Fjöldi sýna	479	386	516
Þurrefni %	52	51	58
Orkugildi (FEm/kg þe.)	0,79	0,80	0,81
Heildarprótein, g/kg þe.	156	143	160
AAT, g/kg þe.	70	69	73
PBV, g/kg þe.	34	25	33

 
Sýnin eru mjög svipuð milli ára en þó bera að geta þess að heildarprótein er heldur meira árið 2010 en árið á undan. Allar tölur eru miðaðar við grömm í kílói þurrefnis (g/kg þe.)

Tafla 2. Steinefnatölur í heysýnum
	2010	2009	2008
C alsíum (Ca) g/kg þe.	3,6	3,3	3,6
Fosfór (P) g/kg þe.	2,9	2,9	3,1
Magnesíum (Mg) g/kg þe.	2,2	2,0	2,2
Kalí (K) g/kg þe.	19	18	19
Natríum (Na) g/kg þe.	1,2	1,1	1,2
Brennisteinn (S) g/kg þe.	2,0

Steinefnatölurnar í heysýnum milli ár eru nokkuð svipaðar. Calsíuminnihald hækkar svo og kalí (K) og natríum (Na).
Eins og alkunnugt er fellur orku- og próteingildi grasa með auknum þroska. Í svokallaðri alhliða góðri töðu sem ætlað er sem framleiðslufóður er miðað við að orkan sé 0,8 FEm/kg þe. en heildarprótein um 150 g/kg þe. Spretta fór mjög snemma af stað á liðnu ári og fóðurgildi fallið því fyrr en menn töldu. Sífellt fleiri kúabændur láta ákveðinn hluta túna spretta meira en sem nemur skriði vallarfoxgras með það að markmiði að afla sérstaks geldstöðufóðurs fyrir kýrnar. Er líklegt að nokkur hluti sýna sem kom um og eftir miðjan júlí séu af slíku fóðri. Öflun geldstöðuheyja er mjög af hinu góða en hefur óneitanlega áhrif á meðalfóðurgildi heyja úr 1.slætti eins og það er sett fram hér.
Þegar litið er á samanburð efnagreininga á 1. slætti, 2. slætti og grænfóðri koma eftirfarandi niðurstöður fram sumarið 2010;

Tafla 3. Niðurstöður ársins 2010. Fjöldi sýna, orku- og próteingildi
Tegund	Fjöldi	Meltanleiki	FEm/kg	Prótein	AAT	PBV
1. sláttur	415	69	0,79	154	70	33
2. sláttur	64	71	0,80	167	73	39
Meðaltal 1.sl+2.sl		70	0,79	156	70	34
Grænfóður	19	70	0,80	147	77	13

Fóðrið er mjög svipað milli slátta nema að próteinið er heldur hærra í hánni.

 

Tafla 4. Niðurstöður ársins 2010. Steinefnatölur og þurrefni
Tegund	Ca	P	Mg	K	Na	S	Þurrefni
1. sláttur	3,5	2,9	2,2	19	1,2	2,0	52
2.sláttur	4,4	3,2	2,6	20	1,3	2,2	57
Meðaltal 1.sl+2.sl	3,6	2,9	2,2	19	1,2	2,0	52
Grænfóður	5,3	2,5	2,3	22	4,4	2,4	28

Eins og reynslan hefur áður kennt er uppskera úr 2. slætti steinefnaríkari en úr 1. slætti. Athygli vekur að uppskera háarinnar er að jafnaði mun þurrefnisríkari en 1. sláttur.

Runólfur Sigursveinsson